Profilaktyka i promocja zdrowia. Zdrowa niedziela (5)
Do Rady Gminy Poraj złożona została petycja w sprawie "zwiększenia świadomości prawnej dotyczącej transplantacji wśród lokalnej społeczności". Jej autor, proszący o zachowanie anonimowości, zaapelował o zamieszczenie informacji na temat obecnego stanu prawnego w Polsce, regulującego pobieranie komórek, tkanek i narządów od zmarłych osób w celu ich przeszczepienia. Uznając tematy związane z transplantacją i potrzebę zwiększenia świadomości społecznej w tym temacie za istotne przytaczamy nadesłane informacje.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli osoba za życia nie wyrazi sprzeciwu na pobranie po śmierci swoich narządów, to domniemywa się, że wyraża na to zgodę.
Sprzeciw można wnieść poprzez wpis w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów, w formie pisemnego oświadczenia własnoręcznie podpisanego i noszonego przy sobie lub ustnej deklaracji, złożonej w obecności co najmniej dwóch świadków – napisał autor petycji.
Rozmowa personelu medycznego z osobami najbliższymi zmarłego ma na celu ustalenie jego stanowiska na temat pośmiertnego dawstwa narządów. Prawo nie daje uprawnień rodzinie do decydowania o pobieraniu bądź niepobieraniu cudzych komórek, tkanek i narządów w celu ich przeszczepienia innej osobie. Każdy z nas jest potencjalnym dawcą narządów, dopóki sam za życia nie wyrazi sprzeciwu - możemy przeczytać w piśmie.
Dalej czytamy, w 2021 roku w Polsce najmłodszy dawca miał 1,5 roku, a najstarszy miał 79 lat. W województwie śląskim 61 osób pośmiertnie podarowało komuś swoje narządy. Na wspomnianym obszarze było 16 szpitali aktywnych w programie pozyskiwania narządów od zmarłych na 38 szpitali z potencjałem dawstwa. Na dzień 31 grudnia 2022 roku na przeszczepienie narządu oczekiwało 1856 osób.
Pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia lub pobrania komórek lub tkanek w celu ich zastosowania u ludzi można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu - brzmi przepis art. 5 ust. 1 Ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. 2020 poz. 2134).
Podobna petycja trafiła do innych Rad Gmin i Rad Miejskich w całym województwie śląskim.
Poniżej publikujemy również pełną treść uzasadnienia do petycji:
W Polsce panuje przekonanie, że to rodzina decyduje o przeszczepieniu narządów zmarłego krewnego, co nie znajduje potwierdzenia w treści obowiązujących przepisów polskiego prawa. Niekiedy tylko osoba bliska zmarłego informuje personel medyczny o tym, czy zmarły wyraził za życia sprzeciw na pośmiertne pobranie jego narządów. Wielu obywateli jest przekonanych, że trzeba podpisać specjalne oświadczenie woli lub zarejestrować się w jakiejś bazie danych w celu wyrażenia zgody na pośmiertne oddanie narządów. Prawda jest taka, że nie ma w Polsce oficjalnego rejestru "zgody" (jest tylko Centralny Rejestr Sprzeciwów), gdyż każdy z nas jest mimowolnie dawcą narządów, dopóki nie wyrazi sprzeciwu. Potrzeba transplantacji może dotknąć każdego z nas. Każdy mieszkaniec naszego kraju powinien być świadomy tego, jak temat transplantacji wygląda pod względem polskiego prawa. Powinniśmy zachęcić go do poinformowania rodziny o swojej woli na temat ewentualnego pośmiertnego oddania narządów, by uniknąć w przyszłości potrzeby domniemywania czyjeś woli w przypadku niespodziewanej śmierci. Według badań Centrum Badania Opinii Społecznej z 2016 roku 75% Polaków nie rozmawiało ze swoimi bliskimi na temat ewentualnego przeszczepienia narządów. Niestety tylko 20% badanych osób wie, że w Polsce wystarczy brak sprzeciwu za życia, aby zostać pośmiertnie dawcą narządów (CBOS (2016). Postawy wobec transplantacji narządów, s. 4, 12-13). Możemy być dumni z tego, że to właśnie na terenie województwa śląskiego zespół prof. Zbigniewa Religi przeprowadził pierwszą w Polsce udaną transplantację serca. Przedstawione informacje mają charakter informacyjny. Nikogo nie zmuszają do zmiany swojego światopoglądu. Decyzja o (nie)oddaniu po śmierci swoich narządów należy do każdego z nas. Poinformujmy bliskich o swojej decyzji! Jakakolwiek ona by nie była. Pośmiertne oddanie narządów jest ostatnim, najcenniejszym darem, jaki człowiek może ofiarować drugiemu człowiekowi.
